WAT HEEFT KLIMMEN MET MIJN BURN-OUT TE MAKEN?
HOE JE IN 7 STAPPEN LEERT OMGAAN MET ANGST.
“Het is vroeg in de ochtend, de zon is net op en er komt mist opzetten. We klimmen met z’n 3-en in Zwitserland op weg naar de top van de Allalinhorn, een 4000-er. We klimmen een alternatieve route, die niet veel wordt gedaan. Het is moeilijk de juiste route te vinden. De mist wordt steeds dichter en we kunnen het niet ontkennen, we zitten niet meer op de route. Het klimwerk wordt steeds lastiger, traverserend door steile wanden met losse stenen. Ik klim voorop en voel de angst. Angst die me een super focus geeft. Maar die ook veel energie vergt om te overwinnen en steeds de volgende stap te zetten.”
In de bergsport en zeker in het klimmen is de angst alom aanwezig. En dat is maar goed ook. De angst behoed mij voor het nemen van te grote risico’s en houdt me scherp. De focus die dat geeft vind ik heerlijk. Er is niets anders dan ik en de berg. Simpel.
Ook in mijn werk vond ik het fijn om die rush op te zoeken. Steeds meer verantwoordelijkheid te nemen en alles goed willen doen. Geen onnodige risico’s laten bestaan en mezelf maximaal belasten. Van een fijne klimtocht sloeg mijn werk echter langzaam maar zeker om in een overlevingstocht. Tot het niet meer ging en ik met een burn-out thuis kwam te zitten.
Wat heb ik hiervan geleerd? Dat angst tot de burn-out heeft geleid. Angst om niet leuk gevonden te worden, angst om fouten te maken, angst om ‘nee’ te zeggen. En bovenal; angst om niet goed genoeg te zijn. En dat angst soms een goede, maar vaker een hele slechte raadgever is. En dat iedereen wordt geregeerd door angst.
7 TIPS HOE JE KUNT LEREN OMGAAN MET ANGST
Kan je hier dan niets aan doen? Mensen zijn van nature pijnvermijdende en genotzoekende wezens. Zo zijn onze hersenen geprogrammeerd. Zo kan angst ons in zijn greep houden en ons leven domineren. Er zijn gelukkig technieken om te leren omgaan met angst. Hier geeft ik je zeven stappen naar een vrijer leven:
- Iedereen is zoals jij.
Ieder mens heeft dezelfde programma’s in zijn hersenen; pijn vermijden en genot zoeken. Dat uit zich niet bij iedereen hetzelfde, maar ga er vanuit dat ieder mens angsten heeft. Iedereen. Ook diegenen waar je tegenop kijkt. Ook die mensen die heel zelfverzekerd overkomen. Je bent dus niet vreemd of raar. - Angst hoort er bij.
Angst is een basisemotie die ons in de loop van de evolutie voordeel heeft opgeleverd. Doordat wij angst kennen, beschermen we onszelf tegen het nemen van te grote risico’s. Het is een natuurlijke reactie van jouw lijf op basis van de prikkels die je binnenkrijgt en ervaringen uit het verleden. Daar komt geen denken aan te pas en dat heb jij dus niet ‘gedaan’. Als je angst ziet als natuurlijk onderdeel van jouw lijf, hoef je er niet zo hard tegen te vechten, of jezelf over te veroordelen. Het hoort er bij. - Jij bent niet je angst.
Door de angst uit te spreken en er naar te kijken kun je ervaren dat de angst iets anders is dan jij. Jij bent niet angstig, er is angst in je systeem. Je zoogdierenbrein (amygdala) maakt razendsnelle inschattingen op basis van de informatie die je zintuigen aanleveren en legt deze naast de ervaringen uit het verleden. Lijkt het in de verte op gevaar? Foute boel; het vecht-vlucht hormonen worden losgelaten en je lijf staat op spanning. Dit heeft niets te maken met wie je bent als persoon. Het is alleen een reactie van je automatische piloot die je probeert te beschermen. Hoog in de bergen tijdens het klimmen heel nuttig. Op de werkvloer minder constructief. - Erken je angst.
Wij houden niet van vervelende gevoelens. Die stoppen we het liefste ver weg, in een leeg kamertje. Deur op slot, sleutel weg. Probleem opgelost. Toch? Als een struisvogel steken we het liefste onze kop in het zand en hopen dat dat rotgevoel vanzelf weg gaan. Of we helpen het wegstoppen een handje door het nuttigen van zoetigheid, alcohol of drugs. De belangrijkste stap in het vrijer leven is het simpelweg erkennen dat er angst is. Alleen dat geeft je al een krachtiger gevoel. - Geef de angst de ruimte.
Door bijvoorbeeld mindfulness meditatie toe te passen, of onder begeleiding van een therapeut actief te kijken naar je angst zal je een verbazingwekkende ervaring hebben. Die oh zo grote angst blijkt weg te smelten als sneeuw voor de zon. De paradox is wel dat de angst er helemaal moet mogen zijn. Angst is niet ‘fout’ of ‘ongewenst’, maar is er nou eenmaal. Als je de moed kunt vinden deze aan te kijken, kun je veel leren over jezelf en je programmering. En ook inzichten krijgen waarmee je de volgende stappen kunt zetten. - Visualiseer een andere uitkomst.
Je hersenen bepalen op basis van ervaringen uit het verleden of een situatie ‘gevaarlijk’ is, kan leiden tot pijn. Je kunt dit alleen beïnvloeden door andere ervaringen op te slaan. Nu is het mooie dat je hersenen geen onderscheid maken tussen daadwerkelijke ervaringen en ervaringen die je je voorstelt. Dus kun je door gerichte visualisatie ervaringen opbouwen die je helpen anders om te gaan met de dingen die je angst aanwakkeren. - Je hoeft niet te luisteren naar de angst.
Je bent een vrij mens. Hoezeer de angst ook aanwezig kan zijn, met de bovenstaande technieken kun je steeds meer vrijheid creëren. Vrijheid om toch die spannende stap in je carrière te zetten, die potentiele partner aan te spreken, of te stoppen met je relatie. Door de angst te accepteren krijg je de mogelijkheid om ondanks de angst toch de volgende stap te zetten. Net zoals mij in de bergen.
Met de angst die we alle drie voelden zijn we uiteindelijk op de top gekomen. Door de risico’s in kaart te brengen en af te wegen, de meest optimale route te zoeken, eerlijk te zijn over onze grenzen en door te zetten zijn we boven gekomen. Midden tussen de wolken, met een voldaan gevoel over deze overwinning op onszelf.
Angst is nog dagelijks onderdeel van mijn leven. Ieder keer weer vraagt het mijn moed en focus om ervoor te gaan zitten en in meditatie mijn angst ruimte te geven. En iedere keer weer is dat een bevrijding. Door bovenstaande technieken ben ik tot het inzicht gekomen dat mijn baan niet meer past en heb ik de stap genomen om voor mezelf te beginnen. Alleen door actie nemen kun je leren omgaan met je angst.
De meeste angsten zijn niet reëel. Alleen door ze te onderzoeken kom je verder. Ik nodig je van harte uit dat ook te doen!
Warme groet,
Bouke Jonker